Gắn liền với Tháp Bà (Nha Trang) là Am Chúa nơi thờ Thiên Y Ana Thánh Mẫu (Po Nagar) hay thường gọi là Chúa Ngọc được người dân Khánh Hòa tín ngưỡng nhớ ơn chỉ dạy cày cấy, trồng dâu, nuôi tầm, dệt vải…. của Thiên Y Ana Thánh Mẫu, nên lập Am Chúa trên một ngọn núi Ðại An (núi Dưa), thuộc xã Diên Điền, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.
Theo truyền thuyết nơi đó từng là nơi sinh sống của Thiên Y Ana Thánh Mấu lúc thơ ấu cùng với hai vợ chồng tiều phu già, còn Tháp Bà (Nha Trang) là nơi thờ Bà khi đã hiển thánh, do vậy ở Khánh Hoà vẫn lưu truyền câu nói: "Am Chúa hiển nhân, Tháp Bà hiển thánh" như một lời khẳng định về sự nối liền giữa di tích Am Chúa với Tháp Bà Ponagar.
Để hằng năm ngày 22 tháng 4 Âm lịch sẽ tổ chức lễ hội Am Chúa tai Am Chúa, để mọi người dân Khánh Hòa thể hiện lòng thành biết ơn "uống nước nhớ nguồn", và mọi người khắp nơi có thể đến viếng thăm cầu mong cuộc sống ấm no hạnh phúc. Lễ hội gồm 2 phần, phần lễ và phần hội. Sau lễ cầu cúng tôn nghiêm theo nghi thức cổ truyền là điệu múa dâng bông, vãn Bà, các điệu múa gắn với truyền thuyết về sự tích Thiên Y A Na.
Ngay từ đầu triều Nguyễn- Vua Gia Long, Thiên Y Ana đã được sắc phong là Hồng Nhơn Phổ Tế Linh Ứng Thượng Ðẳng Thần và tại Am Chúa mỗi khi tế lễ thường được tổ chức theo nghi lễ quốc gia do quan đầu tỉnh làm chủ tế.
Tín ngưỡng thờ Bà Thiên Y A Na ta thấy việc giao lưu văn hóa Việt_Chăm rõ nét do tín ngưỡng bắt nguồn từ tục thờ Bà Ponagar của người Chăm.
Trải qua nhiều lần trùng tu, hiện nay Am đã là một nơi thờ phụng trang nghiêm, tôn vinh huyền sử về Thánh Mẫu Thiên Y A Na. Đường lên Am Chúa với hơn 100 bậc tam cấp đã được lát đá hoa cương. Sau khi qua cổng tam quan, du khách sẽ đến Am Chúa. Cấu trúc của Am Chúa có bái đường và chính điện. Trên nóc bái đường và chính điện đều có đắp nổi hình tứ linh "Long, Ly, Quy, Phụng". Ở gian bái đường còn đắp nổi đôi câu đối bằng chữ Hán ghi lại sự tích Bà Thiên Y A Na. Giữa chính điện là khám thờ Bà Thiên Y A Na, 2 bên thờ tả, hữu ban liệt vị. Tại Am Chúa vẫn còn giữ được nhiều sắc phong của triều đình nhà Nguyễn, trong đó có sắc phong của vua Tự Đức cho phép thờ phụng Bà Thiên Y A Na là "Hồng Nhơn phổ tế linh cảm diệu thông, Mặc tướng trang huy thượng đẳng thần". Điều đó phần nào cho thấy giá trị văn hoá của Am Chúa đã được khẳng định từ xưa.
Không chỉ thế Am Chúa còn gắn liền với lịch sử đấu tranh cách mạng của quân dân xã Diên Điền nói riêng và huyện Diên Khánh nói chung. Với hình ảnh cây mã tiền cổ thụ có tuổi thọ 350 năm vẫn còn sừng sững đã chứng kiến những năm tháng chiến hào hùng chống thực dân Pháp và Đế Quốc Mỹ của dân quân xã Diên Điền.Sau lưng Am còn lưu lại vết tích của lô côt, giao thông hào bằng đá do thực dân Pháp xây dựng chiếm đóng nơi đây. Với nhiều di tích quý báu đó, năm 1999 Am Chúa đã được xếp hạng di tích Lịch sử Văn hóa quốc gia.
Nguồn: sưu tầm
0 comments:
Post a Comment